Nếu ai đã có dịp vào Nam ra Bắc, đi khắp ba miền đất nước ắt hẳn sẽ choáng ngợp trước một nền văn hóa ẩm thực phong phú và đa dạng của dân Việt ta. Cùng là thứ thức uống có từ ngàn đời nay là trà ấy vậy mà người Nam lại thích các loại trà ướp hương (đặc biệt là Trà Nhài hay Trà Lài) rồi đến trà ô long, còn người Trung- tiêu biểu là xứ Huế mộng mơ lại có những loại trà Cung Đình, Hồng trà… còn những người Bắc lại chuộng cái chất “tiền chát hậu ngọt” của những cánh chè thái nguyên. Từ cây chè thái nguyên qua tay các nghệ nhân thành những cánh trà cao cấp như búp tôm, trà móc câu đến những loại trà bình dân. Từ những cánh trà mạn đó, dân ta đã nghĩ ra các cách thức sao ướp khác nhau để tạo nên một thượng phẩm đặc biệt là trà sen tây hồ

Trà Sen chính là sự kết hợp hoàn hảo cả về mặt nhân sinh sống của con người cũng như về mặt y lý. Nếu như trà thái nguyên sống trên những vùng đồi núi- hút những tinh túy của đất trên cao với không khí miền núi non thì Sen lại hút những tinh hoa nơi bùn lầy để tạo nên hương thơm ngát. Hai hương thơm của núi đồi- bùn nước tạo nên những cánh trà sen mang ý nghĩa nhân sinh về sự cố gắng, sức sống của của con người. Tất cả hai thứ ấy đều hút linh khí của đất trời hòa quyện vào nhau tạo ra thức uống vừa tao nhã lại vừa sang trọng đượm nồng hương thơm thuần khiết mà thanh nhã của người việt- trở thành một tinh thần đặc trưng của văn hóa trà Việt Nam, mang trong đó nhiều triết lý, lịch sự và lòng kính trọng.

Về mặt y học, trà sen lại mang một ý nghĩa thực tiễn với con người mà ông cha ta đã phát hiện ra, bày biến và kết hợp tạo nên thứ thức uống trà sen tuyệt hảo. Theo y học, chè thái nguyên kết hợp với lá sen sẽ cho bạn những thức uống giảm cân tuyệt vời bởi trong lá sen có thành phần nuciferine có tác dụng lợi tiểu, nhuận tràng và cầm máu; khi lá sen phơi khô, sử dụng như một loại trà sẽ giúp giảm béo phì, tác bón, chuyển hóa được các chất béo- còn Trà xanh có công dụng giúp tiêu hóa tốt và làm tan mỡ, có thể giúp ích trong việc giảm cân. Đó là vì chất caffeine trong trà thái nguyên có thể nâng cao lượng tiết ra của dịch dạ dày, giúp tiêu hóa nhanh, tăng cường năng lực phân giải mỡ thừa- những chất hỗn hợp vitamin trong trà giúp giảm bớt mỡ thừa trong cơ thể.

Đặc biệt nhất của trà sen tây hồ là sự kết hợp của chè thái nguyên và nhị sen. Người ướp trà thường dùng nhị sen để ướp trà bởi một lẽ cả trà hay nhị sen đều có hai thành phần quan trọng chính là chất Tanin và alkaloid. Đặc tính của tanin có vị chát (cả chè Thái nguyên và nhị sen đều có)- nó là chất trọng yếu trong nguyên liệu, ảnh hưởng nhiều đến phẩm chất của trà, vị trà, hương thơm và các đặc tính khác đều do tanin quyết định. Chất tanin trong trà càng nhiều thì phẩm chất trà càng cao và ở chè búp tươi tanin chiếm từ 28 - 37%- hợp chất tanin đóng vai trò quan trọng nhất đối với chất lượng chè thành phẩm. Còn E. Alkaloid (chủ yếu là caffeine)- Caffeine chiếm 3 - 5% trọng lượng trà. Lượng caffeine trong trà nhiều gấp 04 lần trong cà phê (theo Muler)- Caffeine tự do tồn tại trong lá trà tươi nhiều hơn trà thành phẩm. 

Chính vì vậy, hàm lượng hai chất này trong trà càng cao thì trà được thơm ngon làm cho trà sen tây hồ có đặc tính riêng về mùi, vị, màu sắc và đạt được nhiều công dụng ý nghĩa hơn. Theo Đông y, lá trà nằm giữa khoảng tính ôn và tính lương, có các tác dụng khác nhau đối với sức khoẻ vì vậy uống trà cần phải “xem người” và “xem trời”. Trạng thái thân thể của mỗi người luôn thay đổi tuỳ theo khí hậu, thời tiết mà có các chứng trạng khác nhau, uống trà cũng phải biết căn cứ theo thời tiết và trạng thái cơ thể của mỗi người.

Trà sen Tân Cương Xanh trên sóng VTC6

Trong khi đó, nhị sen (liên tu) hay còn gọi là Tua sen, thường dùng làm thuốc được ghi đầu tiên trong sách Bản thảo hội tinh yếu với tên Kim anh thảo là tua nhị đực hoa sen bỏ hạt gạo phơi khô dùng. Tua sen vị ngọt sáp, tính bình, tác dụng tanh tâm cố thận, sáp tinh chỉ huyết dùng trị các chứng di tinh, mộng tinh, hoạt tinh, đái dầm, đái nhiều lần, thổ huyết, nục huyết, băng lậu... Trà sen vừa có tác dụng của cả lá trà và sen, vừa có “hương thơm cốm đặc trưng” của trà thái nguyên và hương thơm ngát của sen. 

Một số sản phẩm trà sen - Tân Cương Xanh

Có lẽ không biết vô tình hay hữu í mà ông cha ta đã có sự kết hợp hoàn hảo giữa những cánh chè thái nguyên ngon và nhị sen để tạo nên thứ trà Sen được coi là một loại trà đại diện của văn hóa trà Việt Nam, đóng góp vào nền văn hóa trà thế giới.

Tân Cương Xanh - hệ thống cửa hàng trà Việt Nam thượng hạng